Maandelijks archief: december 2013

Boekbespreking De Andriessens

DeAndriessensDe Andriessens; een kleurrijke familie van muzikanten en kunstenaars

In 2013 kwam er bij uitgeverij Lias een boek uit met als titel “De Andriessens; een kleurrijke familie van muzikanten en kunstenaars.” De uitgave kwam tot stand met subsidie van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten.
De auteur van dit boek, Agnes van der Horst, is als journalist werkzaam voor verschillende muziektijdschriften, zoals Luister en het Tijdschrift Oude Muziek. Zij werd geboeid door de vraag hoe zoveel talent in één familie kan voorkomen. Daartoe raadpleegde zij vele boeken, brieven, interviews en artikelen; ook voerde zij een aantal gesprekken met leden van de familie. Aan de hand daarvan beschrijft zij het leven van een aantal familieleden.
Het grootste deel van het boek beslaat de periode 1934 – 2013, hoewel de voorgeschiedenis van aartsvader Nicolaas Hendrik (de organist) en -moeder (schilderes Gezina Vester) ook aan bod komt.
De titel van het boek dekt de lading uitstekend: de niet beroemd geworden (niet-)muzikanten en (niet-)kunstenaars komen in het verhaal niet voor. De connectie met pianofamilie Koot (getrouwd met Laura, de dochter van Nicolaas en Gezina) wordt buiten beschouwing gelaten evenals de tragische dood in zee van Frans Willem Andriessen, de oprichter van de pianohandel aan de Botermarkt.
Het boek is tamelijk chronologisch van opbouw met in verschillende hoofdstukken aandacht voor de artistieke familieleden. Binnen de hoofdstukken moet je heel goed in de gaten houden over wie het gaat; dat wordt niet duidelijk aangegeven en de generaties lopen ook voortdurend door elkaar heen. Oervader en organist Nicolaas Hendrik wordt beschreven; ook de tweede generatie met Willem (pianist), Hendrik (componist), Mari (beeldhouwer) zijn vertegenwoordigd. De derde generatie komt aan bod in de personen van Jurriaan en Louis, beide componisten. Helaas voor de talentlozen, die slechts konden zingen, dansen, fluitspelen of koordirigeren: zij vallen buiten het bestek van het boek. Daarom vind ik dat ook Paul Witteman (zijdelings familie) niet in het boek thuishoort.
Van der Horst beperkt zich tot een beschrijving aan de buitenkant van de diverse familieleden, waardoor ik het boek vaak saai en slaapverwekkend vond. Pas bij de opkomst van Provo ging het mij boeien, maar heeft misschien meer met mijn eigen geschiedenis te maken.
Overigens is het boek rijk voorzien van foto’s uit het familiearchief, Nederlands Muziek Instituut en van diverse andere fotografen. Hier en daar schijnt er wat fout te zijn met de onderschriften volgens recensenten. Maar ik viel over het volgende. Op pag. 128 lopen de vier leden van de Notenkraker (Louis Andriessen en zijn kompanen) over een zebrapad, precies zoals The Beatles destijds Abbey Road overstaken. De auteur maakt geen melding van dit humoristische gegeven. ’t Is maar een kleinigheidje…NotenkrakersOpZeebrapad
Hoofdstuk 10, het laatste hoofdstuk, laat enige lukraak gekozen verwanten aan het woord.
Het boek is voorzien van een uitgebreid notenapparaat, een lijst met de belangrijkste en opmerkelijkste composities (wie maakte deze keus?) en een beperkte stamboom. Helaas ontbreekt er een uitgebreid register. Sommige van de noten, bij voorbeeld definities van termen, hadden beter in de tekst uitgelegd kunnen worden.
De startvraag van het onderzoek “hoe zoveel talent in één familie kan voorkomen” wordt jammer genoeg niet beantwoord. Maar dat kunnen we misschien beter aan psychologen overlaten.

De Hilversumse uitgeverij Lias werd in 2011 opgericht door Liesbeth de Vries, die haar sporen bij verschillende andere uitgeverijen verdiende. Het bedrijf richt zich voornamelijk op het maken van boeken “met betekenis” over thema’s als cultuur, geschiedenis en psychologie.

Kerstmarkt in Düsseldorf

03Naar de kerstmarkt in Düsseldorf

Met de bus, op één dag heen en terug. Dat hebben we geweten! Waren de reizen de vorige malen perfect georganiseerd, deze keer haperde er van alles. We startten om 08.45 uur vanaf het Ikea parkeerterrein in Haarlem; geen slechte plek en ook zeker niet te vroeg. Maar daarna begon de misère: er moest nog een passagier mee die om onbegrijpelijke redenen (medereizigers herkenden haar aan haar kleur jas) op de ophaal in Beverwijk was achtergebleven. Daarbij was er ergens halverwege een noodstop om koffie en koeken uit te wisselen met de andere bussen. Ruim een half uur later dan gepland kwamen we Düsseldorf binnen. Bij de vorige trips waren we hevig in de problemen gekomen met het zoeken naar gezellige eettentjes en cafés dus hadden we ons stevig op dat onderdeel voorbereid door een diepte-onderzoek op het internet. Maar we kwamen op een heel andere uit- en instapplaats terecht dan de vorige keer, dus dat klopte allemaal niet erg meer.01
De eerste de beste gelegenheid doken we in voor een versterkende maaltijd. Dat werd het Café de Bretagne, een in Franse stijl ingericht visrestaurant annex -winkel met een humorvolle, goed gehumeurde Italiaan als eigenaar. Daarna richting de kerstmarkt. Vijf minuten later hadden we de echte eetstraat gevonden, maar dat weten dan alvast voor de volgende keer.
De kerstmarkt in Düsseldorf is verdeeld over vijf wat kleinere plekken en slingert via de Altstad naar het pas gerenoveerde moderne stadsdeel.
Wat ons in Düsseldorf altijd enorm aanspreekt is de gemoedelijkheid van de Düsseldorfers, overal zijn de mensen vriendelijk en altijd worden je inkopen, hoe klein ook, begeleid door een kwinkslag.
De eetcultuur op de Duitse kerstmarkten vormt een hoofdstuk apart. Je kon het zo gek niet bedenken of het was er. Nieuw voor ons was de “raclettebaguette”, een half pistoletje met vers gesmolten kaas. Ook zijn er heerlijke Brezel (noemen wij pretzels)08.Brezel op reuzenformaat met allerlei soorten beleg of grote korrels zout. Veel van deze typisch Duitse versnaperingen halen de Nederlandse markt niet, maar wie een snacktentje op de markt wil opzetten, krijgt hier inspiratie genoeg. De spiraalvormige gefrituurde aardappel ontbrak dit jaar jammer genoeg, maar er was Bratwurst te over in allerlei variaties. Veel snacks en snoep ook voor thuis.
Dan heel veel kramen met kerstspulletjes, heel vaak voor een habbekrats.
Overal zag je ook nog de living statues, geen evenement kan er meer buiten, sommige met wonderbaarlijke en onbegrijpelijke constructies. Verrassende straatacts,

reuzenrad, zweefmolen en talrijke tentjes met Glühwein maakten een bezoek aan Düsseldorf tot een feest voor jong en oud.
Vlak voor de terugtocht ontdekten we in de etalages van een heel groot warenhuis een grote reeks etalages, compleet ingericht met allemaal Steiff (Knopf im Ohr, weet u nog van vroeger?) poppen. Veel van die dierfiguren konden nog bewegen ook; we kregen acuut heimwee naar de prachtige etalages die De Bijenkorf vroeger vol kleurig speelgoed inrichtte.
Volgend jaar willen we weer naar de kerstmarkt in Düsseldorf. Maar dan gaan we met de trein en plakken er twee overnachtingen aan vast. Wel zo relaxed!

07

Eenzame kerst

En zo stond ik daar dinsdagochtend voor het front van de troepen.
EENZAME KERST, het nummer van André Hazes, zou ik zingen.
Ik had het de hele week, en eigenlijk sinds ik het in 1976 voor het eerst hoorde regelmatig, geoefend. De tekst was me volkomen vertrouwd. Sommige zinnen vond ik gewoon te belachelijk voor woorden, leuk om te parodiëren.
Dus.
Maar ik had me voorgenomen bij deze gelegenheid het lied serieus te zingen. Belachelijk maken vond ik goedkoop en overbodig.
Het eerste vers haalde ik moeiteloos. Maar bij de regels “Ik ben zo eenzaam hier, in die koude kille cel. Kan jij echt niet begrijpen wat ik voel?” sloeg het medelijden genadeloos toe. Mijn door de vele hoestmomenten geteisterde stem kneep dicht. Ik zag het meegevoel en de spanning toeslaan bij mijn publiek. Sommigen zagen echt dat ik bijna niet meer verder kon zingen.
Trillend en bevend van de spanning, met een gevoel alsof ik elk moment kon flauwvallen, zong ik dapper door.
Met een stem die dicht zit kan je niet veel anders doen dan je volle energie op de voordracht richten. Nou die ging goed en kwam zeker over.
De laatste uithaal in het laatste vers “Een lied zo vol met smart” waar Hazes in volle glorie naar boven glijdt: ik voelde gewoon dat ik die moeiteloos aan zou kunnen. En daar ging ik!
De complimenten naderhand waren niet van de lucht en daar was ik erg trots op.
De dirigent gaf me het mooiste compliment dat ik had kunnen denken: dat ik het zo gevoelvol had voorgedragen zonder het belachelijk te maken.
Daar was ik erg gelukkig mee.

Maar volgend jaar zing ik toch liever iets makkelijkers en graag met andere mensen.
Wat … dat houd ik nog even voor me.

Pijn bestrijden zonder pillen: TENS

tensHoe kwam ik op het idee
Ik ben dit jaar zo’n keer of zes geteisterd door een zenuwontsteking in mijn rug onder mijn linkerschouderblad. In het begin weet je niet wat je overkomt, maar in de loop van het jaar kwam ik erachter, dat zo’n ontsteking veroorzaakt wordt door de combinatie van tocht, vocht en kou, en ongeveer zes dagen aanhoudt. Alle bewegingen doen pijn, maar dan in weeën-achtige aanvallen. Stil liggen en onbeweeglijk blijven hielp nog het beste.
Zes dagen stil liggen … wat doet dat met je … dat wil je echt niet weten.
Bij de voorvoorlaatste aanval was de combinatie van pijn en kramp zo hevig, dat ik binnen een half uur in de spreekkamer van de dokter lag. Die kon niets vinden (the story of my life) en verwees me door naar een neuroloog.
Daar volgde een MRI-scan waarop geen afwijkingen te zien waren. De neuroloog merkte bij deze gelegenheid vrolijk op, dat je er in zo’n rug vol zenuwen wel een paar kon missen. Dus werd ik doorgestuurd naar de pijnpoli. Dat er in mij gesneden zou gaan worden, nam ik voor lief, want alles beter dan die vreselijke ontstekingen…
Toch met een onrustig gevoel ging ik naar de afspraak op de pijnpoli, de ingevulde vragenlijst in de klamme handen. De arts (anesthesioloog met pijnbestrijding als specialisatie) bleek een uitermate prettige man te zijn, die direct vertelde dat “we zomaar niet in een gezond lichaam gaan snijden”. Ik kreeg de keus tussen grosso modo twee mogelijkheden:
– medicatie met pillen tegen depressie (levenslang in te nemen, dat wel) of
– een TENSkastje inzetten bij het begin van de ontsteking.
Mijn keus viel direct op het vriendelijk uitziende TENSkastje.

Hoe werkt het kastje
Ik citeer de folder. “TENS is de afkorting van Transcutane Elektrische Neuro Stimulatie. Bij deze behandeling wordt met behulp van zwakke elektrische stroompjes de pijn verminderd.  TENS-therapie kan ook samen gaan met andere therapieën, bijvoorbeeld met pijnmedicatie.  Uw pijnspecialist schrijft deze therapie voor. De verpleegkundig consulent pijnbestrijding zorgt voor de praktische uitvoering en begeleiding.”
De huisarts of specialist schrijft een verwijzing uit naar een van de vele pijnpoli’s die ons land inmiddels rijk is. Eerst is er een gesprek met de pijnarts die de klacht minutieus doorneemt en vervolgens de remedies uitlegt.
Wie kiest voor een TENS therapie krijgt vervolgens een afspraak met de verpleegkundige van de afdeling, die het kastje demonstreert en op proef meegeeft. Als het kastje bevalt, wordt dat door de zorgverzekeraars vergoed.

Het vervolg
En dan is het wachten op de volgende pijnaanval.
Door de warme zomer bleef de aanval aanvankelijk uit. Maar op 4 november begon er toch een. We installeerden de plakkers met de elektroden rond de pijnlijke plek en ik zette voor het eerst het apparaatje in werking. Het was een spannend moment. Maar al snel merkte ik een soort ontspanning in het aangedane gebied: het kastje leek te werken! tens
En inderdaad: de aanval zette niet door en ik was enorm blij en opgelucht!
Snel maakte ik een afspraak met de pijnpoli om de aanvraag naar de ziektekostenverzekeraar te zenden. Het kastje was vanaf dat moment van mij. (Strikt genomen blijft het eigendom van de verzekering, maar je kan er wel gewoon over beschikken.)

Waarom werkt TENS?
Het TENS-apparaat is een handig apparaat, met twee snoertjes waaraan u de elektrodes moet vast maken. Deze zelfklevende elektrodes plakt u op de huid. Via de elektrodes zorgt het TENS-apparaat voor het toedienen van zwakke elektrische stroompjes door de huid.

* Het verstoort de zenuwgeleiding die maakt dat u pijn voelt;
* het stimuleert de afgifte van pijnstillende stoffen door het lichaam;
* het heeft een spierontspannende werking.

Er kleven wat nadelen aan.
TENS neemt de oorzaak van de pijn niet weg, het kan wel de pijn verminderen.
Het heeft geen bijwerkingen, soms is de huid overgevoelig voor de elektrodes.
Je moet goed opletten bij het aanbrengen van de elektroden en het regelen van de stroomsterkte.
De batterijen zijn snel leeg, maar in de set zit een oplader met extra batterijtjes.
Verder mag je er niet mee slapen of autorijden.
Je hebt iemand nodig om de elektroden te bevestigen. Tot slot
Ik heb het TENS kastje enkele keren ingezet met een goed resultaat. Ook bij hardnekkige spierpijnen doet het dappere kastje wonderen.
Uit de informatie in het bijgeleverde boekje en op het internet blijkt de therapie ook werkzaam te kunnen zijn bij misselijkheid (chemotherapie) en barensweeën.

EN DAN NOG WAT
Wie veel pijn heeft moet zich gewoon zonder mankeren door de huisarts naar de pijnpoli laten verwijzen. Iemand zei me laatst: “maar de dokter vindt dat ik niet genoeg pijn lijd”
HALLO!!!! Dat maakt de dokter niet uit.
Dat maakt de patiënt zelf wel uit.