Veel mensen met longproblemen zijn al onder behandeling bij een fysiotherapeut, maar een revalidatieprogramma voor longpatiënten omvat meer dan alleen oefeningen. Meedoen met een revalidatieprogramma gebeurt op advies van de longarts, op basis van de tests die u daar hebt ondergaan. De fysiotherapeut onderwerpt u dan nog aan een spierkrachttest, een uithoudingsvermogentest en een specifieke vragenlijst. Op basis van deze gegevens stelt hij of zij samen met de longverpleegkundige een behandelplan op maat voor u vast.

 Wat is een revalidatieplan
Het revalidatieplan bestaat uit een aantal onderdelen, die het functioneren van mensen met een longziekte kunnen vergemakkelijken. Het belangrijkste is dat u na een opname of ingreep weer in beweging komt of om een mogelijke terugval te voorkómen.
Het omvat onder andere:

• het aanleren van ontspanningstechnieken, een betere houding en andere ademhalingstechnieken;
• het aanleren van technieken om het ophoesten van vastzittend slijm te verbeteren;
• het laten afnemen van angst en pijn en het opheffen van ernstige ademhalingsproblemen (dyspnoe);
• gedragsverandering (onder meer op het gebied van roken, eten en bewegen);

 Let op! De ademhaling is voor iedereen anders, er zijn geen vaste regels voor.

 Door duurtraining en krachttraining worden uw spierkracht en uithoudingsvermogen verbeterd; hierdoor verbetert de kwaliteit van uw leven. In de therapie wordt daarnaast de nodige aandacht besteed aan gedragsaspecten zoals roken en voeding.  

Onderhoud
Het is belangrijk uw lichaam goed te onderhouden. Dit is ook weer belangrijk voor uw kwaliteit van leven. Dit onderhoud bestaat uit:

• 30 minuten per dag achtereen matig bewegen;
• sporten onder toezicht en begeleiding;
• het aanleren en toepassen van ademhalingsoefeningen. 

Waar kan de revalidatie plaatsvinden?
Een revalidatieprogramma duurt dertien weken. Dat kan bijvoorbeeld in een instelling als Heideheuvel in Hilversum maar er zijn ook mogelijkheden voor een poliklinische behandeling. De longarts of longverpleegkundige kan u er alles over vertellen. Voorheen waren er mogelijkheden voor revalidatie in de ziekenhuizen; daar was niet iedereen gelukkig mee, gezien de (on)bereikbaarheid voor patiënten. Daarom is nu gekozen voor zorg in gespecialiseerde fysiotherapiepraktijken. Wie er meer van wil weten kan terecht op http://vhvl.fysionet.nl. Hier kunt u ook een goede therapeut bij u in de buurt vinden.
Bij uw revalidatieproces zijn betrokken: een longarts, een longverpleegkundige, een diëtist, een psycholoog, een ergotherapeut en een fysiotherapeut. 

Doel
Met het revalidatieplan hopen de behandelaars te bereiken dat u als patiënt een betere conditie krijgt, dat u minder longaanvallen te verduren krijgt en dat u minder vaak in het ziekenhuis hoeft te worden opgenomen, Als het goed is, krijgt u een beter inzicht in uw ziekteproces en hoe u daar beter mee om kan gaan (zelfinzicht en zelfmanagement noemen ze dat).  

Enkele nuttige tips
Om na een opname of ingreep weer in beweging komen is het handig gebruik te maken van een rollator als ondersteuner van uw ademhaling want patiënten zijn kortademig.

• De beste loophouding is bij voorbeeld voorovergebogen met rollator.
• Bij het starten met bewegen, opstaan bijvoorbeeld, is het verstandiger de beweging in te zetten na een uitademing.
• Uitademen door licht gesloten lippen heeft een rustgevend effect. 

Enkele veel voorkomende begrippen in de (long)zorg
Zorgstandaard
In de Zorgstandaard staan de afspraken vermeld over waar de zorg voor uw aandoening aan moet voldoen. Een patiëntenversie van de zorgstandaard COPD is op te vragen via het Longfonds. In deze patiëntenversie staat te lezen waar goede longzorg uit moet bestaan, wat u van uw arts mag verwachten en wat u zelf kunt doen om beter om te gaan met COPD.
De Zorgstandaard COPD moet er aan bijdragen dat ook in de toekomst de zorg voor mensen met COPD op een goede manier wordt uitgevoerd.
Ketenzorg
In Nederland werken verschillende zorgaanbieders actief samen die mensen behandelen met onder andere COPD of hart- en vaatziekten. Die samenwerking, vergelijkbaar met schakels in een keten, gebeurt meestal binnen een zogenaamde zorggroep of in een gezondheidscentrum. Dit noemen we ketenzorg. Samen met u en met elkaar kijken zorgaanbieders welke zorg voor u het beste is. De huisarts is meestal degene die de ketenzorg coördineert.
Voordelen van ketenzorg
Zorgaanbieders kennen uw voorgeschiedenis en weten welke medicijnen u krijgt;

• U hoeft niet bij elke zorgaanbieder uw verhaal nog eens te vertellen;
• Zorgaanbieders wisselen uw gegevens onderling uit;
• Zorgaanbieders stemmen behandelingen en begeleiding/coaching op elkaar af;
• Ernstiger gezondheidsproblemen worden vaker voorkomen;
• U krijgt alle zorg en dienstverlening die u nodig heeft met een op u toegesneden individueel zorgplan.

Hoe de kosten worden vergoed, kunt u het beste vragen aan uw zorgverzekeraar. 

Persoonlijk zorgplan
Dit is een hulpmiddel om zorg op maat te kunnen bieden aan u als patiënt.
Er staat onder ander in vermeld:

• Uw diagnose.
• Uw afspraken (eventueel in een longaanvalactieplan)
• De doelen van uw behandeling.
• Uw medicijnen.
• Wat u zelf kunt doen.
• Namen en telefoonnummers van uw zorgverleners.
• Een noodtelefoonnummer voor buiten werktijden.
• Controle-afspraken. 

Het longaanval actieplan is uw persoonlijke actieplan dat u samen met uw arts invult. In het plan staat wat u kunt doen als uw klachten erger worden. Het actieplan helpt u om op tijd de juiste beslissing te nemen. Bijvoorbeeld wanneer u hulp inroept. 

Meer informatie over zorgstandaard, ketenzorg, persoonlijk zorgplan en longaanvalactieplan kunt u vinden op de website van het Longfonds.